Strajki w Małopolsce 1981-1982

13 XII 1981 r. ok. godz. 3.00 przewodniczący KZ „S” Jerzy Orzeł uzyskał połączenie telefoniczne z wiceprzewodniczącym Prezydium Komisji Robotniczej Hutników „S” HiL w Krakowie, od którego dowiedział się o aresztowaniu działaczy związkowych i ogłoszeniu przez KRH strajku generalnego. Wezwał zatem do zakładu członków KZ „S”: Marka Mazura, Eugeniusza Oleksińskiego i Jerzego Uczkiewicza. Przybył też Witold Bawolski, mieszkający w Bochni członek KRH w HiL. Po godz. 6.00 odbyły się zebrania załóg na Wydziale P-1 (Walcownia Blach Transformatorowych) oraz P-2 (Wydział Profili Giętych), podczas których robotnicy podjęli decyzję o proklamowaniu strajku. Choć KS nie ukonstytuował się, to przedstawiciele KZ faktycznie pełnili funkcję członków KS, w którego składzie znaleźli się m.in.: W. Bawolski, E. Oleksiński, J. Orzeł, J. Uczkiewicz, a także Stanisław Kurnik. J. Orzeł wraz z kolegami oznajmili dyrektorowi przejęcie kierowania zakładem. Zabezpieczono mienie, zadbano o ład i porządek. W niedzielę na terenie zakładu odprawiono Mszę św. W poniedziałek po południu KS na żądanie dyrektora przeniósł się ze swej dotychczasowej siedziby na halę Walcowni Blach Transformatorowych. Ok. godz. 19.00 do zakładu przybyli wojskowi, domagając się zakończenia strajku, rozejścia się protestujących i rozpoczęcia normalnej pracy nazajutrz o godz. 6.00. W przeciwnym wypadku zagrozili użyciem siły. Załoga zdecydowała się jednak kontynuować strajk. Aby go zalegalizować i chronić załogę, Jan Klassa zaproponował, żeby kierowanie protestem powierzyć zakładowej organizacji partyjnej, jednak egzekutywa KZ PZPR nie zgodziła się na to. Po rozmowach J. Klassa wrócił na halę, decydując się pozostać ze strajkującymi. 15 grudnia w godzinach popołudniowych wkroczyło wojsko. Od strajkujących zażądano opuszczenia zakładu. Na hali Wydziału P-1 przebywało ok. 2 tysięcy pracowników, modlono się i śpiewano pieśni religijne. Jako pierwsze z zakładu wyszły kobiety. Po apelach J. Orła i J. Klassy także mężczyźni zaczęli stopniowo opuszczać halę. Aresztowano J. Klassę, E. Oleksińskiego, J. Orła i J. Uczkiewicza, których następnie osądzono i skazano.

autor hasła: dr Ryszard Ziobroń

W 1971 r. Kombinat HiL rozpoczął w Bochni budowę Wydziału Profili Giętych. W tymże roku uruchomiono produkcję kształtowników zimnogiętych, w następnym zaś rozpoczęto prace inwestycyjne związane z budową Wydziału Blach Transformatorowych. Produkcję blach na tym wydziale uruchomiono w Zakładach Przetwórstwa Hutniczego w 1976 r. Dwa lata później produkcję rozszerzono o blachy prądnicowe. Zakłady, zatrudniające blisko 2,8 tysiąca pracowników, stały się ważnym ośrodkiem przemysłowym, mającym duży wpływ na życie społeczne Bochni i regionu. W 1991 r. ZPH przekształcono w spółkę akcyjną ZPH „Stalprodukt” SA. Działała ona na bazie dwóch bocheńskich wydziałów produkcyjnych Huty im. Tadeusza Sendzimira w Krakowie, z kapitałem początkowym 2,6 miliarda złotych (po denominacji – 260 tysięcy polskich nowych złotych), duży nacisk kładąc na rozwój nowych inwestycji i dążąc do zwiększenia potencjału produkcyjnego, poszerzenia oferowanego asortymentu oraz wprowadzenia nowoczesnych technologii przyczyniających się do obniżenia kosztów produkcji. W latach 90. dzięki dużej mobilizacji udało się spółce wykupić dzierżawione dotychczas grunty, a także środki trwałe i obrotowe. W 1997 r. weszła ona na Warszawską Giełdę Papierów Wartościowych. Przez następne lata tworzono Grupę Kapitałową oraz sieć dystrybucji własnych wyrobów, głównie kształtowników zimnogiętych. W 1998 r. uruchomiono drugą, dwudziestowalcową walcarkę typu Sendzimir, zakupioną w celu zwiększenia zdolności produkcyjnych blach elektrotechnicznych, a także poprawy jakości ich walcowania. W połowie 2000 r. oddano do użytku wybudowaną wspólnie z Zakładami Górniczo-Hutniczymi „Bolesław” ocynkownię w Bukownie. Modernizacja w 2002 r. linii odwęglania w segmencie blach elektrotechnicznych pozwoliła na osiągnięcie światowego poziomu w zakresie technologii ich wytwarzania. W wyniku sprzedaży w 2004 r. przez rząd polski 60% Polskich Hut Stali SA, głównego udziałowca ZPH „Stalprodukt” SA, koncernowi LNM (należącemu do Lakshmiego Mittala), Mittal Steel Poland SA stał się głównym udziałowcem spółki (od 2005 r. pod nazwą Stalprodukt SA). W 2008 r. objęto kontrolny pakiet akcji w spółce Cynk-Mal SA z siedzibą w Legnicy, zaś w 2012 r. zakupiono od Skarbu Państwa 96,92% akcji ZGH „Bolesław” SA. W 2017 r. przejęto 100% akcji spółki GO Steel Frydek Mistek a.s. z siedzibą w miejscowości Frydek-Mistek w Republice Czeskiej.

autor hasła: dr Ryszard Ziobroń

Bochnia, ul. Wygoda bez nr (aktualnie ul. Wygoda 69).

Zdjęcia zakładu