Od grudnia do grudnia...
Strajki w Małopolsce 1981-1982 Instytut Botaniki Polskiej Akademii Nauk Oddział w Krakowie - Strajki -

13 XII 1981 r. na tajnym spotkaniu w Instytucie Języka Polskiego UJ utworzono KS „S” PAN w Krakowie. W związku z ogłoszeniem stanu wojennego i aresztowaniem działaczy „S” podjęto uchwałę, w której zobowiązano wszystkich członków związku do nieobecności w miejscu pracy od godz. 10.00 w dniu 14 XII 1981 r. W uchwale stwierdzono, że decyzję o odwołaniu strajku absencyjnego może podjąć wyłącznie KK „S”. Ustalono, że całodobowy dyżur informacyjny KS będzie zorganizowany w lokalu KZ „S” PAN przy ul. Sławkowskiej 17 (pokój 22). Uchwałę rozkolportowano we wszystkich placówkach PAN w Krakowie. 14 grudnia ok. godz. 23.00 do lokalu KZ „S”, gdzie dyżurował wiceprzewodniczący KZ/KS prof. Roman Laskowski, wkroczyła milicja. Zarekwirowano ulotki KS PAN oraz KS HiL. R. Laskowskiego przewieziono do KWMO przy ul. Mogilskiej, gdzie był przesłuchiwany od godz. 1.00 do 5.15 rano 15 grudnia, po czym zwolniono go do domu. 14 grudnia ogłoszono strajk absencyjny w Bibliotece PAN (polegał on na nieprzychodzeniu do pracy bądź niepodpisywaniu listy obecności). Podobny strajk zorganizowano 14–16 grudnia w Instytucie Botaniki PAN przy ul. Lubicz 46. 14 grudnia ok. godz. 9.00 w sali konferencyjnej Instytutu Botaniki na pierwszym piętrze zgromadzili się pracownicy. Do zebrania doszło spontanicznie, bez zawiadamiania pracowników instytutu, a także dyrekcji. Dr Ewa Zastawniak, członek Komisji Koła NSZZ „S” w IB PAN, odczytała komunikat ZR „S” Małopolska przekazany jej przez dr Irenę Więckowską, pełniącą funkcję zastępcy przewodniczącego Komisji Koła. Po odczytaniu komunikatu zaczęto się w milczeniu rozchodzić i opuszczać budynek na znak protestu wobec działań władzy. Na ogrodzeniu od strony ul. Lubicz pojawił się duży napis „Strajk”. Przeprowadzona ok. godz. 13.00 kontrola dyrektora wykazała nieobecność 26 osób. 15 i 16 grudnia na liście obecności nie podpisało się 29 pracowników, przy czym część z nich dłużej lub krócej przebywała w instytucie. Osoby te odmawiały jednak podjęcia pracy. Dopiero 17 grudnia przyszli wszyscy pracownicy i podpisali listę obecności. Dyrektor instytutu wymierzył strajkującym kary finansowe, a doc. Krystynie Wasylikowej dodatkowo nie przedłużono kadencji kierownika Zakładu Paleobotaniki. Po przyjeździe w styczniu 1982 r. specjalnej komisji, wysłanej przez sekretarza PAN z Warszawy dla zbadania sprawy, pracownicy złożyli podania o możliwość odpracowania nieobecności.

autor hasła: dr Ryszard Ziobroń

Polska Akademia Nauk została powołana na mocy ustawy z 30 X 1951 r. W 1952 r. decyzją rządu przejęto placówki badawcze, wydawnictwa, zbiory, pamiątki oraz majątek Polskiej Akademii Umiejętności i przekazano je PAN w Warszawie. Utworzenie nowej instytucji miało m.in. ułatwić kontrolę środowiska naukowego, a przez odpowiednie finansowanie ukierunkować badania naukowe zgodnie z oczekiwaniami władz politycznych. Początkowo PAN była tylko korporacją uczonych, jednak w 1960 r. została przekształcona w rządową instytucję centralną sprawującą ogólną pieczę nad nauką w Polsce i zarządzającą siecią instytutów. Status instytucji rządowej utraciła w 1990 r. PAN ma swoje oddziały w Białymstoku (z siedzibą w Olsztynie), Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Olsztynie, Poznaniu i we Wrocławiu. W związku z próbami reaktywacji działalności PAU, podejmowanymi przez polskich naukowców w latach 1956–1957, władze komunistyczne powołały w 1957 r. Oddział PAN w Krakowie. Do czasu utworzenia oddziałów w Katowicach i Lublinie obejmował on województwa Polski południowej. Obecnie zasięg działania oddziału krakowskiego obejmuje miasto Kraków oraz region Polski południowo-wschodniej, głównie województwa małopolskie i podkarpackie. Siedzibą oddziału był początkowo budynek PAU przy ul. Sławkowskiej 17, a po reaktywacji PAU oddział mieści się od 1993 r. w kamienicy przy ul. Św. Jana 28. Obecnie w Krakowie działa 11 instytutów naukowych i 11 samodzielnych zakładów PAN, zatrudniających ok. 200 profesorów i ponad 2000 pracowników. Publikowanych jest ok. 20 wydawnictw ciągłych oraz kilka seryjnych. Dużą popularnością cieszy się kwartalnik „Studia Historyczne” oraz dwumiesięcznik „Ruch Literacki” – jedno z najważniejszych czasopism historyczno-literackich w Polsce. 5 X 1953 r. Sekretariat Naukowy PAN powołał Zakład Botaniki jako samodzielną placówkę naukowo-badawczą z siedzibą w Krakowie. W 1956 r. zakład przekształcono w Instytut Botaniki PAN, któremu w 1986 r. nadano imię prof. Władysława Szafera, jego założyciela i wieloletniego dyrektora. Z biegiem lat instytut zyskał pozycję znaczącego ośrodka badawczego w dziedzinie systematyki i geografii roślin oraz paleobotaniki. Obecnie IB PAN dysponuje kadrą 45 naukowców prowadzących badania z wykorzystaniem nowoczesnych metod, m.in. technik molekularnych. W instytucie zostały zgromadzone i są uzupełniane największe w kraju naukowe kolekcje botaniczne i paleobotaniczne, mające aktualnie ponad 1,5 miliona jednostek inwentarzowych (por. Narodowa Kolekcja Bioróżnorodności Organizmów Współczesnych i Kopalnych IB PAN). Instytut dysponuje najbogatszą w Polsce specjalistyczną Biblioteką Botaniczną z ok. 113,2 tysiąca woluminów. Wydawnictwo Naukowe IB PAN przygotowuje publikacje z różnych dziedzin botaniki, w tym wiele znaczących opracowań książkowych oraz serii czasopism (aktualnie są to „Acta Palaeobotanica” oraz „Plant and Fungal Systematics”, oba tytuły o zasięgu międzynarodowym).

autor hasła: dr Ryszard Ziobroń

Kraków, ul. Lubicz 46.

Zdjęcia zakładu