Data
13-15 XII 1981 r.
Liczebność strajkujących
nie mniej niż 2000 osób
Opis przebiegu strajku
13 XII 1981 r. przed bramą zakładu obok funkcjonariuszy Straży Przemysłowej pojawili się dwaj mężczyźni z biało-czerwonymi opaskami. W pomieszczeniu zakładowej „S” zebrali się członkowie KZ z „Glinika”, a także przedstawiciele innych komisji zakładowych z terenu Gorlic, m.in.: Wanda Wrońska-Kmiecik z Przedsiębiorstwa Materiałów Izolacyjnych „Matizol”, członek zarządu Delegatury „S” w Gorlicach, Bogusław Adamczyk i Maria Chwastowicz z KZ „S” w „Polmo-Autosan”, Witold Kuś, który był wiceprzewodniczącym KZ „S” w Rafinerii, Jerzy Borowy z KZ „S” z „Kornuty”, Kosiba z OBM Zagórzany, Janusz Wędrychowicz z PKS, Krystyna Rogus z KZ „S” WSS „Społem” wraz z Teresą Beziuk. Dyskutowano m.in. o odpowiedniej formie działania w obronie osób internowanych. Prowadzono także rozmowy z dyrektorem zakładu. Zobowiązał się on uzyskać informacje o internowanych działaczach „S” i pojechał do siedziby KW PZPR w Nowym Sączu, gdzie ok. godz. 11.00 poinformowano go, że internowani przebywają na terenie kraju w ośrodkach odosobnienia. Po powrocie do zakładu dyrektor przekazał tę wiadomość i poinformował ponadto o zawieszeniu działalności związków zawodowych, domagając się opuszczenia pomieszczeń związkowych. Ok. godz. 18.00 przewodniczący KZ „S” w FMWiG „Glinik” Bronisław Wielgosz oddał na wartowni klucze od pomieszczeń „S”. Mimo przekazania kluczy pomieszczeń tych nie opuszczono. Następnego dnia (14 grudnia) między godz. 6.00 a 7.00 rano załoga pierwszej zmiany na Wydziale Kuźni po początkowych przygotowaniach do pracy nie podjęła jej. Pracownicy udali się na świetlicę, gdzie dwukrotnie przemawiał przewodniczący KZ „S” B. Wielgosz. Domagał się wyjaśnienia sytuacji internowanych działaczy „S” z terenu Gorlic oraz prosił o udzielenie pomocy ich rodzinom. W tym czasie wstrzymano pracę także na wydziałach: Krajalni, Matrycowni i Obróbki Cieplnej. Wizyta B. Wielgosza z towarzyszącymi mu osobami na kolejnych wydziałach, co trwało do godz. 10.30–11.00, spowodowała przystąpienie do strajku załóg Wydziału Konstrukcji Stalowych, Montażu, Odlewni i Modelarni oraz pozostałych jednostek organizacyjnych. Wśród pracowników panowało duże wzburzenie. Dopiero późnym wieczorem udało się dyrekcji nakłonić ich do powrotu do pracy na większości wydziałów. 15 grudnia w godzinach porannych strajk wygasł w pozostałych jednostkach organizacyjnych z wyjątkiem Wydziału Kuźni. Ok. godz. 10.30–10.45 na żądanie załogi tego wydziału przybył B. Wielgosz. Nie opowiedział się jednak za kontynuowaniem bądź zakończeniem strajku, pozostawiając decyzję pracownikom. Załoga była niejednomyślna. W czasie głosowania nieznaczna większość opowiedziała się za kontynuowaniem protestu. Dopiero gdy pracownicy innych wydziałów, którzy w większości opowiedzieli się za strajkiem, opuścili zebranie, zaproponowano podjęcie pracy, ale pod warunkiem, że internowani członkowie „S” zostaną za poręczeniem zakładu zwolnieni do 17 grudnia, a gdyby tego nie spełniono, zamierzano strajkować ponownie. Wniosek został zaaprobowany i ostatecznie ok. godz. 11.45 pracownicy Wydziału Kuźni rozeszli się do swoich zajęć, kończąc strajk w fabryce. Tego samego dnia o godz. 12.00 na mocy decyzji wojewody nowosądeckiego zakład został zmilitaryzowany. Na skutek przekazania pracownikom kart mobilizacyjnych oraz ogólnej sytuacji do strajku już nie wrócono.
autor hasła: dr Ryszard Ziobroń
Opis zakładu pracy
Zakład powstał w 1895 r. jako Fabryka Maszyn i Narzędzi Wiertniczych w Gliniku Mariampolskim (dziś dzielnica Gorlic). W latach 1949–1962 działał jako Centralne Warsztaty Naftowe, następnie do 1973 r. pod nazwą Fabryka Maszyn i Sprzętu Wiertniczego „Glinik”, później zaś jako Fabryka Maszyn Wiertniczych i Górniczych „Glinik”. Na początku lat 80. w fabryce pracowało ponad 7 tysięcy osób i był to największy zakład przemysłowy w Gorlicach. W latach 1992–1997 „Glinik” funkcjonował jako spółka akcyjna. W 1997 r. nastąpił podział zakładu na samodzielne podmioty gospodarcze.
autor hasła: dr Ryszard Ziobroń
Adresy zakładu pracy
Informacja z rocznika statystycznego
Wyciąg z: Podstawowe dane statystyczne według Miast i Gmin za 1981 r.
Wojewódzki Urząd Statystyczny w Nowym Sączu, s. 14.
TABL. 4 ZATRUDNIENIEa/ W GOSPODARCE USPOŁECZNIONEJ w 1981 r.
Stan w dniu 31 XII
MIASTA GMINY |
Ogółem |
Sfera produkcji materialnej |
Sfera poza produkcją materialną |
|||||
razem |
w tym kobiety |
razem |
w tym |
|||||
prze-mysł |
budo-wnictwo |
transport i łączność |
handel |
|||||
WOJEWÓDZTWO
|
158298 |
71565 |
112722 |
50734 |
9664 |
17982 |
18426 |
45576 |
MIASTA |
||||||||
RAZEM |
122962 |
55250 |
88372 |
43635 |
7469 |
13740 |
14646 |
34590 |
Nowy Sącz |
38483 |
14942 |
29034 |
12300 |
3184 |
6187 |
4759 |
9449 |
Gorlice |
19047 |
6407 |
16512 |
11893 |
857 |
1434 |
1383 |
2535 |
Grybów |
1983 |
853 |
1608 |
844 |
201 |
118 |
262 |
375 |
Jordanów |
2648 |
1303 |
2403 |
1780 |
39 |
115 |
216 |
245 |
Krynica |
6192 |
3593 |
2640 |
785 |
290 |
438 |
718 |
3552 |
Limanowa |
8214 |
3614 |
6076 |
2627 |
549 |
997 |
1211 |
2138 |
Mszana Dolna |
2542 |
1142 |
2081 |
1353 |
7 |
182 |
284 |
461 |
Muszyna |
1415 |
693 |
1090 |
230 |
171 |
365 |
156 |
325 |
Nowy Targ |
15927 |
8205 |
13066 |
8042 |
505 |
1850 |
1839 |
2861 |
Piwniczna |
1425 |
722 |
1089 |
387 |
87 |
74 |
206 |
336 |
Rabka |
5680 |
3466 |
2138 |
360 |
248 |
412 |
744 |
3542 |
Stary Sącz |
2501 |
1107 |
1983 |
477 |
121 |
148 |
434 |
518 |
Szczawnica-Krościenko |
2929 |
1492 |
1620 |
488 |
160 |
157 |
396 |
1309 |
Zakopane |
13976 |
7711 |
7032 |
2061 |
1050 |
1263 |
2038 |
6944 |
WIEŚ |
||||||||
RAZEM |
35336 |
16315 |
24350 |
7099 |
2195 |
4242 |
3780 |
10986 |
Biały Dunajec |
1417 |
563 |
1203 |
860 |
83 |
52 |
56 |
214 |
Bobowa |
1061 |
641 |
741 |
375 |
- |
76 |
141 |
320 |
Białka Tatrzańska |
597 |
416 |
297 |
72 |
28 |
33 |
140 |
300 |
Chełmiec |
1701 |
605 |
1266 |
478 |
350 |
143 |
114 |
435 |
Czarny Dunajec |
1082 |
524 |
733 |
189 |
47 |
138 |
194 |
349 |
Czorsztyn |
826 |
353 |
585 |
111 |
230 |
20 |
154 |
241 |
Dobra |
933 |
504 |
619 |
185 |
7 |
77 |
199 |
314 |
Gorlice |
1689 |
812 |
1008 |
141 |
36 |
276 |
101 |
681 |
Gródek n. Dunajcem |
544 |
273 |
323 |
156 |
15 |
29 |
66 |
221 |
Grybów |
1511 |
470 |
1193 |
252 |
7 |
636 |
39 |
310 |
Jabłonka |
1430 |
864 |
915 |
389 |
25 |
93 |
179 |
515 |
Jodłownik |
882 |
429 |
641 |
154 |
26 |
35 |
119 |
241 |
Jordanów |
777 |
347 |
526 |
209 |
35 |
109 |
56 |
251 |
Kamienica |
870 |
366 |
705 |
313 |
24 |
34 |
175 |
165 |
Kamionka Wielka |
427 |
199 |
284 |
141 |
6 |
47 |
35 |
143 |
Korzenna |
569 |
308 |
281 |
7 |
24 |
25 |
79 |
288 |
Krynica |
574 |
193 |
455 |
68 |
- |
7 |
21 |
119 |
Laskowa |
444 |
271 |
249 |
8 |
22 |
37 |
114 |
195 |
Limanowa |
779 |
361 |
451 |
45 |
100 |
145 |
34 |
320 |
Lubień |
331 |
209 |
180 |
38 |
15 |
43 |
55 |
151 |
Łabowa |
415 |
156 |
299 |
58 |
12 |
7 |
22 |
116 |
Łapsze Niżne |
553 |
194 |
368 |
16 |
176 |
29 |
32 |
185 |
Łęcko |
987 |
483 |
670 |
37 |
29 |
27 |
233 |
317 |
Łososina Dolna |
591 |
357 |
342 |
64 |
14 |
20 |
126 |
239 |
Łukowica |
535 |
284 |
302 |
18 |
33 |
45 |
96 |
233 |
Łużna |
499 |
265 |
309 |
21 |
6 |
73 |
59 |
190 |
Mszana Dolna |
630 |
306 |
457 |
147 |
58 |
110 |
37 |
173 |
Muszyna |
1216 |
667 |
739 |
222 |
76 |
131 |
24 |
477 |
Nawojowa |
1023 |
335 |
827 |
574 |
14 |
12 |
88 |
196 |
Niedźwiedź |
522 |
246 |
274 |
63 |
73 |
19 |
44 |
248 |
Nowy Targ |
894 |
438 |
572 |
49 |
172 |
145 |
143 |
322 |
Ochotnica Dolna |
355 |
187 |
201 |
41 |
27 |
12 |
62 |
154 |
Piwniczna |
815 |
345 |
614 |
245 |
56 |
94 |
66 |
201 |
Podegrodzie |
813 |
357 |
564 |
15 |
48 |
17 |
139 |
249 |
Raba Wyżna |
863 |
465 |
526 |
123 |
32 |
74 |
54 |
337 |
Rabka |
1284 |
221 |
1200 |
12 |
30 |
1124 |
23 |
84 |
Sękowa |
558 |
239 |
400 |
3 |
39 |
30 |
20 |
158 |
Stary Sącz |
430 |
237 |
230 |
40 |
6 |
26 |
44 |
200 |
Tatrzańska |
792 |
442 |
407 |
82 |
50 |
59 |
132 |
385 |
Tymbark |
1787 |
832 |
1513 |
939 |
64 |
82 |
167 |
274 |
Uście Gorlickie |
1340 |
551 |
881 |
139 |
100 |
43 |
98 |
459 |
a/ Pracownicy pełnozatrudnieni / łącznie z sezonowymi i zatrudnionymi dorywczo / oraz niepełnozatrudnieni w głównym miejscu pracy.